Label News Ειδήσεις με προσωπικότητα
Παρά την μεγάλη φασαρία, τρέλα και πολλές φορές “μουντίλα” της πρωτεύουσας, η Αθήνα έχει να επιδείξει σπουδαίες εκκλησίες με μεγάλο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον στο κέντρο της πόλης. Καθημερινά περνάμε δίπλα από αυτές τις εκκλησίες χωρίς όμως να δίνουμε την σημασία και το ενδιαφέρον που θα άρμοζε. Το Label News παρουσιάζει τις ιστορικότερες εκκλησίες που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας.
Παναγία η Γοργοεπήκοος (Άγιος Ελευθέριος)
Ο Ναός της Παναγίας Γοργοεπηκόου, νότια του σημερινού Καθεδρικού Ναού των Αθηνών, ο πιο «αθηναϊκός» από κάθε άλλο ναό της εποχής του, όπως τον χαρακτήρισαν, μέσα στη γνήσια βυζαντινή παράδοση, είναι συνάμα τελείως μοναδικός. Αναφέρεται συχνά και ως Μικρή Μητρόπολη.
Έχει εκφραστεί η άποψη ότι ενδέχεται να είναι κτίσμα του Μιχαήλ Χωνιάτη, του τελευταίου μητροπολίτη Αθηνών (1182-1204) πριν από τη φραγκική κατάκτηση. Ο Μιχαήλ, αδελφός του Νικήτα Χωνιάτη ή Ακομινάτου, σημαντικού αξιωματούχου του βυζαντινού κράτους και ιστορικού από τις Χώνες της Φρυγίας, υπήρξε λάτρης του ένδοξου παρελθόντος της Αθήνας. Στις επιστολές του υπάρχει σημαντικό υλικό για την εποχή του ώς την κοίμησή του (1222).
Ο Άγιος Ανδρέας
Ακολουθώντας από την οδό Μητροπόλεως την οδό Αγίας Φιλοθέης, βρισκόμαστε σε λίγο μπροστά στον χώρο όπου κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα ανθούσε το Μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα. Το ίδρυσε η Αγία Φιλοθέη, μεγάλη μορφή της Ορθοδοξίας και της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας, που πάσχισε για την παντοειδή ενίσχυση των Αθηναίων, και ιδίως των κοριτσιών, στη δεινή εκείνη περίοδο, δαπανώντας γι’ αυτό την τεράστια περιουσία που κληρονόμησε από την οικογένειά της, για να το πληρώσει τελικά με τη ζωή της.
Το Μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα οικοδομήθηκε στον χώρο του πατρικού της σπιτιού, όπου βρίσκεται σήμερα η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών (Αγίας Φιλοθέης 21). Σε εκσκαφές για την επέκταση του κτιρίου αυτού βρέθηκαν πριν από μερικές δεκαετίες ερείπια ρωμαϊκού οικοδομήματος, που εμπόδισαν τη συνέχιση των εργασιών.
Ο σημερινός Ναός του Αγίου Ανδρέα άρχισε να κτίζεται στη θέση του αρχικού στα τέλη του 19ου αιώνα. Κάτω από το δάπεδό του και λίγο βορειότερα βρισκόταν το ασκητήριο της αγίας. Στο ισόγειο του κεντρικού κτιρίου της Αρχιεπισκοπής ανακαλύφθηκε το 1970 το πηγάδι της μονής.
Αγία Ειρήνη Αιόλου
Στη θέση του σημερινού Ναού της Αγίας Ειρήνης, στη διασταύρωση των οδών Αιόλου και Κολοκοτρώνη, υπήρχε κατά την ανακήρυξη των Αθηνών ως πρωτεύουσας της Ελλάδας ένας μικρός, μεσαιωνικός ναός, μετόχι της Μονής Πεντέλης, που, αν και είχε υποστεί αρκετές ζημιές στη διάρκεια της Επανάστασης, χρησιμοποιήθηκε από το 1838 ώς το 1862 ως ο πρώτος καθεδρικός ναός της μετεπαναστατικής Αθήνας. Κατόπιν, τη θέση του πήρε η σημερινή Μητρόπολη.
Η ανοικοδόμηση του νέου ναού ξεκίνησε περί τα μέσα του 19ου αιώνα (1842), σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νεοκλασικισμού στην Ελλάδα (Θεσσαλονίκη, 1811-1885). Ο ναός εγκαινιάστηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1850, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η εσωτερική διακόσμησή του, που καθυστέρησε ώς το 1892. Λέγεται ότι για την οικοδόμησή του χρησιμοποιήθηκε δομικό υλικό από εβδομήντα εκκλησίες της παλιάς Αθήνας, που κατεδαφίστηκαν από τους Βαυαρούς.
Χρυσοσπηλιώτισσα (Κοίμηση της Θεοτόκου, οδός Αιόλου)
Ο Ναός της Παναγίας Θεοτόκου στην οδό Αιόλου, που επονομαζόταν αρχικά «Σπηλαιώτισσα» και άγνωστο πότε μετονομάστηκε σε «Χρυσοσπηλιώτισσα», είναι ρυθμού βασιλικής με τρούλο. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε πηγές σε ένα έγγραφο της Μονής Οσίου Μελετίου του 1762 σε σχέση με παρεκκλήσιο που κατείχε εκεί, αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή, στην οδό Αιόλου επίσης, λίγο βορειότερα της Χρυσοσπηλιώτισσας, το οποίο σώζεται και σήμερα και ανήκει στην ίδια μονή. Πιστεύεται ότι η προσωνυμία «Χρυσοσπηλιώτισσα» προέρχεται από το γεγονός ότι η εικόνα του ναού είναι αντίγραφο της ιερής εικόνας του Μεγάλου Σπηλαίου, που είναι κατασκευασμένη από κηρομαστίχη και, κατά την παράδοση, είναι έργο του Αποστόλου Λουκά.
