Καθαρά Δευτέρα, η ημέρα που συμβολίζει την καθαρότητα και την αγνότητα – Έθιμα από όλη την Ελλάδα

Καθαρά Δευτέρα και τα νηστήσιμα εδέσματα έχουν τη τιμητική τους. Η ίσως μοναδική Δευτέρα που υποδεχόμαστε με τόση χαρά, έχει πάρει το όνομά αυτό επειδή συμβολίζει τη καθαρότητα και την αγνότητα. Πρόκειται για τη πρώτη ημέρα της Σαρακοστής, της μεγάλης σαρανταήμερης νηστείας του Πάσχα. Παραδοσιακά, το τραπέζι γεμίζει με λαγάνες, ταραμοσαλάτα, θαλασσινά και χαλβά, βάζοντάς μας στο πρόγραμμα της νηστείας.

Αντί να αγοράσετε τη λαγάνα, το άζυμο ψωμί, χωρίς μαγιά που ψήνεται σε πλατύ σχήμα, από κάποιο φούρνο μπορείτε να τη φτιάξετε εύκολα σπίτι σας. Παρασκευάζεται χωρίς προζύμι και υπάρχουν πολλές συνταγές για να φτιάξετε τη δική σας χειροποίητη λαγάνα.

Ανάμεσα στη λευκή και τη κόκκινη ταραμοσαλάτα, ανώτερη ποιοτικά θεωρείται η πρώτη. Η κόκκινη εκδοχή της διαφέρει στο ότι εμπεριέχει χρωστικές για να αποκτήσει το χρώμα της. Ουσιαστικά είναι οι κόκκοι αυγών που βγαίνουν από τον μπακαλιάρο και τον κυπρίνο. Μπορείτε και πάλι να φτιάξετε σπιτική ταραμοσαλάτα. Σε αυτή μπορείτε να προσθέσετε και αυγοτάραχο κάνοντάς τη πιο θρεπτική. Γύρω από αυτή και την επιλογή της ως κυρίαρχου του Σαρακοστιανού μενού, υπάρχει και ανάλογο έθιμο κατά τη διάρκεια των Αποκριών, πριν από τη Καθαρά Δευτέρα.

Πρόκειται για το έθιμο “Ο Τυρής και ο Ταραμάς” και πραγματοποιείται στη Μεσσήνη. «Δύο άτομα που συμβολίζουν την αφθονία και την απληστία από τη μία, και την εγκράτεια από την άλλη, “παλεύουν” ανταλλάσσοντας έντονους διαλόγους. Στο τέλος επικρατεί ο Ταραμάς, δηλαδή η εγκράτεια και η νηστεία».

Από θαλασσινά επιλέγονται το χταπόδι, οι γαρίδες, ο αστακός, οι καραβίδες, τα καλαμάρια, όχι όμως τα ψάρια. Επιπλέον στο τραπέζι συνήθως σερβίρονται και οστρακοειδή όπως μύδια και γυαλιστερές.

Τέλος, δεν λείπει από το τραπέζι το γλυκό της Καθαράς Δευτέρας, δηλαδή ο χαλβάς. Το σαρακοστιανό γλυκό με βάση το ταχίνι βγαίνει για πολλές παραλλαγές και έχει μεγάλη θρεπτική αξία, αν και δεν αρέσει σε όλους. Ως εναλλακτική επιλέγονται γλυκά του κουταλιού ή του ταψιού.

Και αφού τελειώσει το τραπέζι είναι η ώρα για το πέταγμα του χαρταετού και για άλλα έθιμα, όπως τα αλευρομουτζουρώματα, που γίνονται κάθε χρόνο στο Γαλαξίδι προσελκύοντας πολύ κόσμο που διασκεδάζει στη παραλία ρίχνοντας σακούλες με «φούμο» και αλεύρι ο ένας στον άλλο.